Szanowni Państwo, mam wątpliwości dotyczące odmiany norweskich nazw miejscowych, tych mniej znanych w Polsce. Wydajemy norweską serię kryminalną, w której co rusz pojawiają się nazwy Malvik, Larvik, Trondelag, Skien, Porsgrunn itd. (przepraszam za brak niektórych znaków diakrytycznych). Niektóre brzmią naturalnie, gdy się je odmienia, inne – już nie. Jaką zasadę odmiany przyjąć w literaturze pięknej? Z góry dziękuję za odpowiedź

Jaka jest zasada stosowania spójnika oraz? Czy oraz można stosować tylko wówczas, gdy wcześniej wymieniliśmy już dwa rzeczowniki lub jeden rzeczownik w liczbie mnogiej? Np. poprawne: „Jaś dostał na urodziny rower, sanki oraz piłkę” vs. niepoprawne: „Jaś dostał na urodziny sanki oraz piłkę”. A co ze zdaniami bez użycia rzeczowników? Np.: „W pociągu graliśmy w karty oraz opowiadaliśmy sobie dowcipy”. W dwóch ostatnich zdaniach użyłabym raczej spójnika i, czy słusznie?

Poproszę o wyjaśnienie rozbieżności co odmiany słowa: rzeczpospolita. W Nowym słowniku poprawnej polszczyzny PWN 1999 pod red. A. Markowskiego zabronione używanie rzeczypospolita, a w Słowniku ortograficznym WILGA 2000 pod red. A. Markowskiego ta forma jest dopuszczalna. W Innym słowniku języka polskiego PWN 2000 pod red. M. Bańko w mianowniku rzeczypospolita nie występuje, ale w odmianie już tak. Czy jest dopuszczalna odmiana tego słowa w wołaczu: o rzeczpospolito! o rzeczypospolito!

Dzień dobry,
czy formy zaimków dzierżawczych mogą mieć opcjonalnie dwie formy, to jest: moja – ma, twoja – twa, swoja – swa, moją – mą et cetera. Dla przykładu: „Wczoraj ujrzałem mą siostrę” lub „Opierając się na mej wiedzy…”, „Pozdrów swą żonę” – czy niniejsze zaimki dzierżawcze są błędne, czy stanowią może element regionalny, bowiem poza Mazowszem nie spotkałem się z takim użyciem, zaś sam jestem dzieckiem ziemi mazowieckiej.
Z wyrazami należnego szacunku
- K. W.

Szanowny Panie Doktorze,
jeśli chodzi jeszcze o Gwiazdę Betlejemską, to tekst dyktanda mówi o wystroju wnętrza. Trudno więc, moim zdaniem, bronić taką pisownię (a może: takiej pisowni? rekcja tego czasownika sprawia mi kłopot), powołując się na obiekt astronomiczny. Ja sobie wyobrażam albo roślinę o tej nazwie, pisaną małymi literami, albo ozdobę choinkową. Pisownię pierwszej sankcjonuje WSO, drugiej nie, ale tutaj też spodziewałbym się małych liter.

Z wyrazami szacunku
Czytelnik

Szanowni Eksperci,

Julian Tuwim w wierszu z 1936 r. „Gwiżdżąc sobie a muzom na ulicy poeta rozmyśla o kompetencjach władzy” użył kilkakrotnie wyrazu cywił zamiast spodziewanego cywil (np. „Cywił ci ja, cywił, / Piękna to pozycja, / Dla mnie nie jest żandarm, / Dla mnie jest policja!”). Czy taki zapis to inwencja poety, czy też faktycznie istniała kiedyś taka oboczność? Nie znalazłem wyrazu cywił w żadnym ze znanych mi słowników.

Z wyrazami szacunku

Piotr Albin Michałowski

Który zapis jest poprawny: ul. Piękna 6 a czy ul. Piękna 6 A?
Zdzisław Wojciechowski

Szanowni Językoznawcy!
Czy przed zwrotem a zarazem nie powinno się stawiać przecinka? Nigdy? W zasadzie a można zawsze wymienić na i. A może właśnie powinno? Czy jest to kwestia uznaniowa? „Była piękna (,) a zarazem niebezpieczna”, „Mógł (,) a zarazem nie mógł tego powiedzieć”.
Pozdrawiam
Anna

Szanowni Państwo,
Proszę o wyjaśnienie pochodzenia powiedzenia Bogiem a prawdą. Nie potrafię wyjaśnić znajomym, że użycie słowa między w tym powiedzeniu jest niewłaściwe. Słowniki, którymi dysponuję, podają jedynie w przykładach to powiedzenie bez dodatkowych wyjaśnień.
Z wyrazami szacunku i podziękowaniem,
Lesław Skwarski

W tekstach tłumaczonych z angielskiego, ale już i nie tylko, wciąż słyszy się o dostarczaniu czegoś, np. 80 proc. populacji kraju jest zależna od międzynarodowej pomocy, takiej jaką dostarcza UNICEF.  Dawniej pomoc się niosło, można jeszcze łączyć ją z innymi czasownikami, ale dostarczanie pomocy chyba nie jest ani piękne, ani prawidłowe. Wydaje się, że dostarczanie ma tendencje do wypierania całej grupy czasowników, ze szkodą dla bogactwa języka polskiego. Proszę o opinię.